Onderstaande versoberingen (waarvan er inmiddels weer teruggedraaid zijn, en terecht) zullen ongetwijfeld meer psychische problemen en dus meer recidive met zich mee brengen en de kosten en onleefbaarheid van de samenleving verder verslechteren. Zodirect (om 21:40 uur op Nederland 2 en anders in de herhaling of via internet) Zembla over de andere kant, namelijk doorgeslagen werkstraffen bij ernstige delicten. Ik ben benieuwd naar andere meningen of manieren van aanpak, ikzelf kom er later deze week uitgebreider op terug, daar het huidige beleid alleen maar het in stand houden van de negatieve spiraal bewerkstelligt. Groetjes v Hyperactief
De bajes - een tijdbom
Herre de Vries
De afgelopen maand kwamen eerst de gevangenen van de
Bijlmerbajes in verzet tegen een versoberd detentieregime en
vervolgens de bewakers. ABVAKABO FNV was de enige
maatschappelijke organisatie die zich ermee bemoeide. Zij
schaarde zich aan de kant van haar leden, de bewakers, en koos
voor veiligheid. Mijn solidariteit ging echter, geheel tegen de
maatschappelijke trend in, uit naar de gevangenen.
De bezuinigingspolitiek van de afgelopen jaren leidde binnen
het Ministerie van Justitie tot een landelijke versobering van
het detentieregime die echter pas dit jaar in Amsterdam wordt
ingevoerd. Wat betekent dat in de Bijlmerbajes voor het
dagprogramma? Gevangenen zitten 23 uur per dag op cel,
veelal met zijn tweeën, ze mogen slechts twee keer per week
douchen, krijgen nog slechts een uur per dag onderwijs en het
eten wordt naar eigen zeggen koud geserveerd.
Geldbesparing
Volgens staatssecretaris Albayrak is het geen ordinaire
bezuinigingsmaatregel, maar een reorganisatie om recidive te
voorkomen. Dat klopt in zoverre dat de genomen maatregelen
al werden aangekondigd bij de introductie van "Detentie en
behandeling op maat" in 2006. De veranderde werkwijze die
hierin werd geïntroduceerd, had dit expliciet tot doel - alsof
eerder beleid dat niet zou hebben gehad. Er stond ook nog dat
maatregelen zouden volgen voor een betere ‘resocialisatie’ op
individueel niveau. Van dat laatste aspect van het plan lijkt
weinig meer over. Er is gekozen voor de geldbesparende
aspecten ervan.
Onveiligheid
De bewakers in de Bijlmerbajes klagen dat ze sinds het nieuwe
rooster geen tijd meer hebben om regelmatig de gevangenen op
cel te controleren. De bezetting is zo mager dat bij het insluiten
en het van de cel halen nauwelijks nog tijd is voor een sociaal
praatje. Ook zitten de gevangenen langer ingesloten, vaak nog
met z'n tweeën ook. Bewakers hebben geen flauw idee meer
wat die gevangenen samen bekokstoven en hoe het met de
individuele gevangene gaat.
De sfeer onder de gevangenen is zeer gespannen en de agressie
jegens bewakers neemt toe. Het Interne Bijstandsteam (IBT)
komt normaliter eenmaal per maand in actie, vaak voor kleine
op zichzelf staande probleemgevallen. Nu echter r.ukken ze
zo'n driemaal per week uit en moeten grotere groepen worden
aangepakt. De onveiligheid voor de bewakers neemt toe.
ABVAKABO FNV kondigde gesprekken aan tussen cipiers en
directie van de Bijlmerbajes. Volgens Het Parool van afgelopen
vrijdag was de uitkomst van die gesprekken dat het
dagprogramma per direct stopgezet is.
Crimineel
De gevangenispopulatie bestaat uit mensen die voor heel
uiteenlopende wetsovertredingen achter de tralies belanden. Ze
raken voor kortere of langere tijd hun vrijheid kwijt. Ze kunnen
niet meer zelf bepalen, wanneer ze hun kamer (cel) uitgaan,
wanneer ze contact hebben met familie en vrienden (alleen
tijdens bezoekuur), hoe laat ze opstaan, hoe ze hun dag indelen.
Wezenlijke dingen waaruit mensen hun levensvreugde halen en
waarin ze hun creativiteit kwijt kunnen, worden
wetsovertreders ontnomen. Dat is de straf voor de overtreding.
Naarmate de overtreding in de maatschappij problematischer
wordt gevonden, zal de roep om langer en soberder straffen
sterker zijn.
Vroeg of laat komen gevangenen echter terug in de
maatschappij, waar ze zelf weer hun grenzen moeten bepalen
en ook initiatief moeten nemen. Hoe langer ze die mogelijkheid
niet hebben gehad, des te moeilijker zal de ‘integratie’ in de
maatschappij verlopen. Belangrijke vaardigheden zijn
afgeleerd. Naast allerlei sociale oorzaken, is een tekort aan
dergelijke vaardigheden vaak een oorzaak dat mensen daden
begaan die de wetgevers en wetshandhavers onwenselijk
vinden en dus als crimineel bestempelen. Dit hoeven niet in alle
gevallen daden te zijn die ook breed sociaal-maatschappelijk
als ongewenst ervaren worden (bijvoorbeeld wiettelen).
Verzet
Het justitieel systeem lijkt bij het terugdringen van
problematisch gedrag steeds sterker uit te gaan van hard en
sober straffen door repressie. Dat ontneemt mensen de meest
noodzakelijke vaardigheden om in de maatschappij te
functioneren. Hoe kan dan beweerd worden dat wordt gewerkt
om recidive te voorkomen?
Een versoberd regime zal het alleen maar waarschijnlijker
maken dat ex-gedetineerden naar verloop van tijd weer de
spreekwoordelijke fout ingaan. Het worden tijdbommetjes,
maar niemand weet wanneer ze ontploffen. De discussie over
detentie, detentieregimes, ‘socialisering’ moet niet enkel
gevoerd worden met het oog op wraak, het verblijf in de
gevangenis en de veiligheid van de bewakers, maar met
inbegrip van de hele maatschappij.
En misschien hebben veel gevangenen de afgelopen maand wel
hun belangrijkste stap naar ‘reïntegratie’ gezet. Zij hebben hun
onvrede geuit over beperkende maatregelen. Daarvoor hebben
ze een vorm gekozen die rechtstreeks indruist tegen de aard van
het straffen, namelijk ongehoorzaamheid. Ze hebben zelf
grenzen gesteld, initiatief genomen en waarschijnlijk binnen de
beperkingen van een gevangenis hun levensvreugde vergroot.
Dat verdient solidariteit. BRON: Nieuwsbrief Solidariteit.