Onderstaande versoberingen (waarvan er inmiddels weer teruggedraaid zijn, en terecht) zullen ongetwijfeld meer psychische problemen en dus meer recidive met zich mee brengen en de kosten en onleefbaarheid van de samenleving verder verslechteren. Zodirect (om 21:40 uur op Nederland 2 en anders in de herhaling of via internet) Zembla over de andere kant, namelijk doorgeslagen werkstraffen bij ernstige delicten. Ik ben benieuwd naar andere meningen of manieren van aanpak, ikzelf kom er later deze week uitgebreider op terug, daar het huidige beleid alleen maar het in stand houden van de negatieve spiraal bewerkstelligt. Groetjes v Hyperactief

De bajes - een tijdbom

Herre de Vries

De afgelopen maand kwamen eerst de gevangenen van de

Bijlmerbajes in verzet tegen een versoberd detentieregime en

vervolgens de bewakers. ABVAKABO FNV was de enige

maatschappelijke organisatie die zich ermee bemoeide. Zij

schaarde zich aan de kant van haar leden, de bewakers, en koos

voor veiligheid. Mijn solidariteit ging echter, geheel tegen de

maatschappelijke trend in, uit naar de gevangenen.

De bezuinigingspolitiek van de afgelopen jaren leidde binnen

het Ministerie van Justitie tot een landelijke versobering van

het detentieregime die echter pas dit jaar in Amsterdam wordt

ingevoerd. Wat betekent dat in de Bijlmerbajes voor het

dagprogramma? Gevangenen zitten 23 uur per dag op cel,

veelal met zijn tweeën, ze mogen slechts twee keer per week

douchen, krijgen nog slechts een uur per dag onderwijs en het

eten wordt naar eigen zeggen koud geserveerd.

Geldbesparing

Volgens staatssecretaris Albayrak is het geen ordinaire

bezuinigingsmaatregel, maar een reorganisatie om recidive te

voorkomen. Dat klopt in zoverre dat de genomen maatregelen

al werden aangekondigd bij de introductie van "Detentie en

behandeling op maat" in 2006. De veranderde werkwijze die

hierin werd geïntroduceerd, had dit expliciet tot doel - alsof

eerder beleid dat niet zou hebben gehad. Er stond ook nog dat

maatregelen zouden volgen voor een betere ‘resocialisatie’ op

individueel niveau. Van dat laatste aspect van het plan lijkt

weinig meer over. Er is gekozen voor de geldbesparende

aspecten ervan.

Onveiligheid

De bewakers in de Bijlmerbajes klagen dat ze sinds het nieuwe

rooster geen tijd meer hebben om regelmatig de gevangenen op

cel te controleren. De bezetting is zo mager dat bij het insluiten

en het van de cel halen nauwelijks nog tijd is voor een sociaal

praatje. Ook zitten de gevangenen langer ingesloten, vaak nog

met z'n tweeën ook. Bewakers hebben geen flauw idee meer

wat die gevangenen samen bekokstoven en hoe het met de

individuele gevangene gaat.

De sfeer onder de gevangenen is zeer gespannen en de agressie

jegens bewakers neemt toe. Het Interne Bijstandsteam (IBT)

komt normaliter eenmaal per maand in actie, vaak voor kleine

op zichzelf staande probleemgevallen. Nu echter r.ukken ze

zo'n driemaal per week uit en moeten grotere groepen worden

aangepakt. De onveiligheid voor de bewakers neemt toe.

ABVAKABO FNV kondigde gesprekken aan tussen cipiers en

directie van de Bijlmerbajes. Volgens Het Parool van afgelopen

vrijdag was de uitkomst van die gesprekken dat het

dagprogramma per direct stopgezet is.

Crimineel

De gevangenispopulatie bestaat uit mensen die voor heel

uiteenlopende wetsovertredingen achter de tralies belanden. Ze

raken voor kortere of langere tijd hun vrijheid kwijt. Ze kunnen

niet meer zelf bepalen, wanneer ze hun kamer (cel) uitgaan,

wanneer ze contact hebben met familie en vrienden (alleen

tijdens bezoekuur), hoe laat ze opstaan, hoe ze hun dag indelen.

Wezenlijke dingen waaruit mensen hun levensvreugde halen en

waarin ze hun creativiteit kwijt kunnen, worden

wetsovertreders ontnomen. Dat is de straf voor de overtreding.

Naarmate de overtreding in de maatschappij problematischer

wordt gevonden, zal de roep om langer en soberder straffen

sterker zijn.

Vroeg of laat komen gevangenen echter terug in de

maatschappij, waar ze zelf weer hun grenzen moeten bepalen

en ook initiatief moeten nemen. Hoe langer ze die mogelijkheid

niet hebben gehad, des te moeilijker zal de ‘integratie’ in de

maatschappij verlopen. Belangrijke vaardigheden zijn

afgeleerd. Naast allerlei sociale oorzaken, is een tekort aan

dergelijke vaardigheden vaak een oorzaak dat mensen daden

begaan die de wetgevers en wetshandhavers onwenselijk

vinden en dus als crimineel bestempelen. Dit hoeven niet in alle

gevallen daden te zijn die ook breed sociaal-maatschappelijk

als ongewenst ervaren worden (bijvoorbeeld wiettelen).

Verzet

Het justitieel systeem lijkt bij het terugdringen van

problematisch gedrag steeds sterker uit te gaan van hard en

sober straffen door repressie. Dat ontneemt mensen de meest

noodzakelijke vaardigheden om in de maatschappij te

functioneren. Hoe kan dan beweerd worden dat wordt gewerkt

om recidive te voorkomen?

Een versoberd regime zal het alleen maar waarschijnlijker

maken dat ex-gedetineerden naar verloop van tijd weer de

spreekwoordelijke fout ingaan. Het worden tijdbommetjes,

maar niemand weet wanneer ze ontploffen. De discussie over

detentie, detentieregimes, ‘socialisering’ moet niet enkel

gevoerd worden met het oog op wraak, het verblijf in de

gevangenis en de veiligheid van de bewakers, maar met

inbegrip van de hele maatschappij.

En misschien hebben veel gevangenen de afgelopen maand wel

hun belangrijkste stap naar ‘reïntegratie’ gezet. Zij hebben hun

onvrede geuit over beperkende maatregelen. Daarvoor hebben

ze een vorm gekozen die rechtstreeks indruist tegen de aard van

het straffen, namelijk ongehoorzaamheid. Ze hebben zelf

grenzen gesteld, initiatief genomen en waarschijnlijk binnen de

beperkingen van een gevangenis hun levensvreugde vergroot.

Dat verdient solidariteit. BRON: Nieuwsbrief Solidariteit.